Võ Thu Phương tường thuật từ tâm bão - câu chuyện số 2.

*
Khi mình viết những dòng chữ này gửi đến các bạn, tim mình thắt lại trong một nỗi buồn. Cầu mong mình là người duy nhất phải làm công việc tường thuật khốn khổ, để ở một nơi nào đó ngoài tâm bão, bạn bè mình vẫn thanh thản đọc và cười vui. Một ước mơ nhỏ bé trong cơn bão lớn: mình mong mọi người bình yên.
*
Nước Đức đang ở con số 4525 ca nhiễm, dấn một bước vượt qua nước Pháp. Thành phố mình sống, Berlin, 216 ca xét nghiệm dương tính. Trong đó, quận Charlottenburg của mình là tâm điểm dịch bệnh.
Hôm qua mình có nói đùa: “Nếu tình hình dịch bệnh kéo dài thêm một tháng, có khi bà Merkel giao luôn quyền lãnh đạo cho Christian Drosten, nhà vi trùng học đại học Y Khoa Berlin.” Thật là kỳ lạ, hôm nay có vẻ như chính quyền Merkel đang thực hiện điều đó. Drosten và Wieler (giám đốc viện nghiên cứu Robert Koch) xuất hiện dày đặc trên các mặt báo, trò chuyện với người dân, giải thích các vấn đề, thông báo tin đóng cửa các trường học và nhà trẻ, kêu gọi tinh thần đoàn kết bảo vệ cộng đồng… bằng ngôn ngữ của những nhà khoa học. Một thứ ngôn ngữ đầy sự cảm thông, đầy lòng nhân ái đi thẳng vào tim người. Họ chính thức điều động cuộc chiến chống virus. Chính phủ Merkel lùi lại phía sau, hỗ trợ cho hai viên tướng lừng danh tiến về phía trước sát cánh cùng bộ trưởng Y Tế Spahn.
Bạn. Cho dù cuộc chiến này thất bại, cho dù con số thương vong sẽ phủ kín các trận tuyến, mình cũng được sống trong những ngày kỳ lạ nhất của nền chính trị nước Đức. Những ngày đầy xúc động. “Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh”. Dân là quý nhất, xã tắc là chuyện sau đó, vua chẳng đáng gì.
*
Trên tờ báo lớn nhất, Der Tagesspiegel, xuất hiện ngay trang chính tấm hình của một người đàn ông cương nghị, bên dưới là dòng chữ:
“Người đàn ông mà Merkel tin tưởng: Christian Drosten”.
Mỗi ngày thứ sáu hàng tuần, Drosten đều có giờ ở giảng đường trường đại học Y Khoa Berlin Charité. Thứ sáu vừa rồi, ngày 13.03, giảng đường của anh chật cứng khách tham dự. 500 học trò bên dưới của Drosten không chỉ là sinh viên ngành y, họ còn là những chính trị gia hàng đầu của nước Đức, chuyên gia y tế và nhà báo. Họ đến để nghe Drosten giảng bài.
*
Chủ trương phòng thủ và tấn công của hai nhà khoa học Drosten và Wieler, được chính quyền Merkel khẩn cấp thực hiện, và những lời kêu gọi toàn dân hưởng ứng:
- Đóng cửa tất cả trường học và nhà trẻ. (Cho đến cuối tuần vừa rồi, trước khi chính quyền về tay Drosten, thì các trường học và nhà trẻ ở Berlin vẫn mở cửa bình thường).
- Trong thời gian nhà trẻ, trường học đóng cửa, chính quyền mở những nơi chăm nom con cái cho đối tượng ưu tiên số một: nhân viên y tế. Họ phải ra tuyến đầu chống dịch. Đối tượng ưu tiên số hai: những người làm việc trong những ngành nghề quan trọng như cảnh sát, nhân viên ngành điện nước, giao thông, tòa án, cứu hỏa, thực phẩm... Họ phải chiến đấu ở hậu phương.
- Bảo vệ tối đa người già và người có bệnh mãn tính. Không được gửi con cháu cho ông bà hay người có bệnh trông nom trông nom. Họ cần được nghỉ ngơi để chống bệnh.
- Hủy bỏ tất cả các cuộc nhóm họp trên 1000 người (hiện nay chính quyền Berlin đã giảm con số xuống còn 50 người).
- Đóng cửa các Diskotheke, nhà hát, phòng triển lãm, bảo tàng, hồ bơi, câu lạc bộ thể thao, phòng tập thể dục…
- Hạn chế sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, dân chúng nên tự di chuyển bằng xe hơi hay xe đạp.
- Hạn chế tối đa người đi thăm viếng ở nhà thương. Những chương trình đã định trước của nhà thương phải bị đẩy lùi về phía sau, ưu tiên cho chương trình chống dịch. Trong khu vực nhà thương, nhân viên cần sử dụng khẩu trang.
- Không tụ tập ăn uống nơi công cộng cũng đồng nghĩa với việc không rủ bạn bè về nhà nhậu nhẹt.
- Vào nhà hàng, chỉ uống bia trong chai, không nên tin rằng ly tách đã được rửa kỹ. (Xin đừng quên câu chuyện, Drosten là người đầu tiên trên thế giới phát hiện ra corona phát tán và lây nhiễm trong vòm họng).
…
*
Như vậy là ngày mai, mình đi chơi tennis buổi cuối cùng. Bắt đầu từ thứ hai, mình đi làm bằng xe hơi.
*
Niềm hy vọng đến từ Hàn Quốc tuy còn quá mong manh nhưng ở cuối con đường hầm đã có chút ánh sáng.
Chiến dịch mở rộng xét nghiệm của Hàn Quốc dường như đang thành công khi con số ca nhiễm từ một tuần nay bị giới hạn trong khoảng 7000-8000 người và tỉ lệ tử vong cố định ở 0,7%.
Trung bình mỗi ngày ở Hàn Quốc có 12.000 người được xét nghiệm corona. Và phòng thí nghiệm thực hiện khoảng 20.000 xét nghiệm trong ngày. Chính quyền nhận được kết quả sau 6 đến 24 giờ, nhanh hơn đáng kể so với các quốc gia khác. Số người nhiễm bệnh cao được báo cáo từ Hàn Quốc cũng là do thực tế: một lượng rất lớn người được kiểm tra.
Một phương pháp xét nghiệm kiểu Hàn quốc đang được thế giới quan tâm và học hỏi, gọi là McDonald's Drive hay Drive-in-Testing. Bệnh nhân không cần đến nhà thương lấy mẫu. Họ được xét nghiệm trên những trạm xe hơi. Ở đó, người lái xe ngang qua trạm và họ vẫn phải ngồi yên trong xe như đi mua bánh mì McDonald's. Nhân viên y tế ở trạm sẽ lấy mẫu xét nghiệm trong vòm họng bệnh nhân thông qua ô cửa kính xe hơi để mở. Ở Hàn quốc có tổng cộng 50 Drive-in-Teststationen như vậy. (xem hình).
Xét nghiệm Drive-in-Testing này miễn phí cho bệnh nhân. Nó giảm tối đa chi phí cho hệ thống chăm sóc sức khỏe của Hàn Quốc và giảm tối đa khả năng lây nhiễm cho nhân viên y tế. Kiểu McDonald's Drive có giá tương đương 48 euro, trong khi đó xét nghiệm tại phòng khám hay nhà thương là 121 euro.
Cho đến ngày 10.03, Hàn Quốc đã thực hiện 210.144 cuộc xét nghiệm, so với ở Ý là 60.761, ở Anh là 26.261 và ở Hoa Kỳ chỉ đến con số 8554.
Người ta cho rằng, xét nghiệm nhanh, xét nghiệm sớm không chỉ khoanh vùng được dịch bệnh mà còn giảm được tỉ lệ tử vong. Bệnh nhân sớm bị phát hiện dương tính thì sẽ sớm được điều trị. Đó là lý do tại sao con số tỉ lệ tử vong ở Hàn Quốc cực thấp, ở mức 0,7%. Điều này mình cũng đã nói qua, 4 ngày trước đây:
https://www.facebook.com/thuphuong.vo.75436/posts/643454093123682
*
Tin vịt xuất hiện dày đặc trong cộng đồng người Việt. Nổi sóng nhất là tin chợ Á Châu Vĩnh Lợi ở Berlin có khách hàng nhiễm corona. Một nick viết bằng tiếng Đức:
“Hôm nay nhận được tin là, tất cả những người trong vòng 7 ngày vừa qua có mặt ở chợ Vĩnh Lợi – quận Steglitz nên cẩn thận đi thử corona. Một người khách Đức bị xét nghiệm dương tính. Hiện tại chợ đóng cửa.” (xem hình).
Mình nhận được tin này liên tục nhiều lần trong ngày qua nhiều ngả đường, đến nỗi phải nổi giận hét lên: “Ai ở gần đó, xin chạy ra tận nơi xác định: chợ có bị đóng cửa hay không.” Một người bạn chạy ra chợ, chụp hình gửi về: chợ vẫn mở cửa bình thường. Thật là quá đáng.
Trong tin nhắn này có thể nhận ngay ra đó là tin vịt, vì không có ngày giờ cụ thể. Không một nhà thương nào có thể xét nghiệm tất cả khách hàng trong bảy ngày của một siêu thị.
Cũng chớ dại dột hoảng loạn theo nó, vì bạn sẽ không được xét nghiệm vì một lý do vu vơ. Còn nếu như bạn chứng minh được, bạn là đối tượng nguy hiểm cần được xét nghiệm. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn và gia đình sẽ lập tức bị cách ly trong hai tuần. Họ sẽ nhốt tất cả trong nhà và dán giấy niêm phong ngoài cửa. Bạn phải chuẩn bị tinh thần.
Đừng nghĩ, người Việt sống ở nước ngoài sẽ thay đổi được tính chất. Họ vẫn vậy. Thay vì chạy tới hiện trường để xác nhận thông tin hay dùng đầu óc suy luận thì mấy Việt Kiều chỉ ngồi nhà gõ bàn phím, phát tán tin vịt. Mùa dịch để nhìn rõ hơn một điều, người Việt ngày nay có thể sống và nhận thức hoàn toàn bằng bản năng. Cái bản năng đó (rất khủng khiếp), xin đọc ở đây:
https://www.facebook.com/thuphuong.vo.75436/posts/616037542532004
*
Con số ca nhiễm quyết định trật tự của cộng đồng và tính cách của cộng đồng. Sáng nay, tình hình xáo trộn nhẹ lại xảy ra ở các siêu thị Berlin. Một số người hoảng loạn đi hốt hụi chót. Trong khi người già vẫn tỏ ra thong thả bình tĩnh thì một số người trẻ tuổi lại căng thẳng, cau có vì phải xếp hàng quá lâu. Dịch bệnh đã ăn sâu vào cộng đồng, tấn công mỗi gia đình, khích động mỗi cá nhân. Liệu người Đức còn giữ được sự bình tĩnh đến bao lâu?
*
Sáng nay đi đánh tennis, mình thấy những đóa hoa mận trắng đầu tiên. Mùa xuân đã đến rồi, bạn à. Trời sẽ ấm và vàng rực nắng.
*
Mình viết đến đây thì mệt lắm, gần 12 giờ đêm rồi, phải đi ngủ thôi. Mấy cái lỗi chính tả hay lỗi ngu ngu gì đó, ngày mai mình sửa lại sau.
*
Đăng trên f, 14.03.2020
https://www.facebook.com/thuphuong.vo.75436/posts/646222836180141